10 ECTS credits
275 u studietijd

Aanbieding 1 met studiegidsnummer 1018023ANR voor alle studenten in het 1e semester met een inleidend bachelor niveau.

Semester
1e semester
Inschrijving onder examencontract
Niet mogelijk
Beoordelingsvoet
Beoordeling (0 tot 20)
2e zittijd mogelijk
Ja
Inschrijvingsvereisten
Om een inschrijving te kunnen nemen voor 'De Cel: Biomoleculen en metabolisme' moet men ingeschreven of geslaagd zijn voor 'De Cel: Structuur, functie en analyse' en moet men geslaagd zijn voor 'Biomedische Chemie' voor de opleiding Biomedische Wetenschappen OF moet men ingeschreven zijn voor het verkort Bachelorprogramma Biomedische Wetenschappen. Voor de opleiding Geneeskunde zijn er geen vereiste Pre's of Co's.
Onderwijstaal
Nederlands
Faculteit
Faculteit Geneeskunde en Farmacie
Verantwoordelijke vakgroep
Pathologie/Moleculaire en cellulaire geneeskunde
Onderwijsteam
Mark Van De Casteele
Bart Van der Auwera (titularis)
Linus Donvil
Jeremy De Plecker
Jordy Peeters
Julie Vandewalle
Thomas Narmon
Onderdelen en contacturen
65 contacturen Hoorcollege
30 contacturen Werkcolleges, practica en oefeningen
20 contacturen Zelfstudie en externe werkvormen
Inhoud

Het deel Biomoleculen van De Cel: Biomoleculen en Metabolisme houdt zich vooral bezig met twee belangrijke vragen:

* wat is de structuur van belangrijke biomoleculen ?
* hoe draagt de molecuulstructuur bij tot de uitgeoefende biologische functie?

Deze vragen worden telkens opnieuw gesteld voor de belangrijke klassen Biomoleculen ( proteïnen (eiwitten), nucleïnezuren (DNA en RNA), koolhydraten (suikers) en lipiden (vetten) waarvan de leerstof is ondergebracht in acht overzichtelijke "leereenheden". Specifieke leerdoelen en studeeraanwijzingen worden telkens aan het begin van elke leereenheid vermeld. Het idee dat de complexe moleculen opgebouwd zijn uit een beperkt aantal eenvoudige modulen is een rode draad doorheen de leerstof van dit deel Biomoleculen.

Het deel Metabolisme houdt zich bezig met twee grote onderwerpen:


* essentiële begrippen van het metabolisme en van metabole energie
* het geïntegreerd lichaamsmetabolisme


In een eerste deel Metabolisme worden de processen belicht die instaan voor de stofwisseling, de omzetting van eenvoudige bouwstenen tot ingewikkelde, grotere biomoleculen (anabolisme) naast de afbraak en oxidatie van biomoleculen met als doel energiewinst (katabolisme). Er zijn specifieke leereenheden over algemene metabole principes en het metabolisme van koolhydraten, lipiden, proteïnen en nucleotiden.  In het laatste deel wordt het geïntegreerd lichaamsmetabolisme behandeld op het niveau van weefsels, organen en uiteindelijk het hele menselijk organisme.

De leerstof wordt voor beide delen eerder conceptueel dan zuiver beschrijvend aangeboden. Bovendien is de leerstof (bio)medisch gericht door de keuze van voorbeelden met relevantie voor het ontstaan, de diagnose, behandeling en preventie van voor de mens belangrijke ziekten.

Studiemateriaal
Handboek (Vereist) : Leerboek metabolisme en voeding, F.C. Schuit, 3de herziene druk, Bohn Stafleu Van Loghum, 9789036823579, 2019
Cursustekst (Vereist) : De cel: biomoleculen en metabolisme, Deel biomoleculen, B. Van der Auwera, VUB, 2220170008493, 2021
Digitaal cursusmateriaal (Vereist) : Slides, B. Van der Auwera, M. Van de Casteele, 2022-2023, Canvas
Handboek (Aanbevolen) : Molecular Biology of the Cell, B. Alberts, A. Johnson, J. Lewis, D. Morgan, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, 6de, Garland Science, 9780815344643, 2015
Handboek (Aanbevolen) : Biochemistry, J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, 9de, W.H. Freeman, 9781319114657, 2019
Cursustekst (Vereist) : De cel: Biomoleculen en Metabolisme, Deel glucosemetabolisme, M. Van de Casteele, VUB, 2220170000497, 2021
Bijkomende info

Voor meer informatie omtrent de concrete inrichting van het studiedeel: zie Canvas

Leerresultaten

Algemene Competenties

 De student

  • kent de belangrijkste functionele groepen uit de organische chemie en kan deze groepen herkennen in biomoleculen
  • kan de rol van water beschrijven in biochemische processen en bij het in stand houden van de secundaire, tertiaire en kwaternaire structuurniveau’s van biomoleculen
  • kent de basisbouwstenen van biomoleculen (aminozuren, nucleotiden, monosachariden en vetzuren) en kan deze basisbouwstenen en de aard van hun koppeling herkennen in biopolymeren (eiwitten, nucleïnezuren , polysachariden en membraanlipiden
  • (her)kent de secundaire en tertiaire structuurniveau’s van eiwitten en nucleïnezuren
  • kent het begrip allosterie en kan dit toelichten aan de hand van het eiwit hemoglobine
  • kan voorbeelden geven van de verschillende hoofdklassen van enzymen en van de belangrijkste katalytische mechanismen
  • kan de basisprincipes van eenvoudige enzymkatalyse volgens het Michaelis-Menten model en kan enzyminhibitie uitleggen
  • kan kinetische parameters van enzymreacties berekenen zowel voor geremde als niet-geremde reacties
  • kent de principes van enzymregeling en kan biomedisch relevante voorbeelden geven van belangrijke metabole sleutelenzymen en hun regeling
  • kent de principes van de belangrijkste biochemische technieken (ultracentrifugatie, elektroforese, chromatografische scheidingstechnieken, structuuranalyse van eiwitten)
  • kan experimentele gegevens weergeven in een begrijpelijk verslag
  • kent de thermodynamische basisprincipes van het energiemetabolisme
  • kent de metabole paden van het koolhydraat-, aminozuur-, lipiden-, cholesterol- en nucleotidenmetabolisme met hun regeling en kent voorbeelden van aangeboren metabole ziekten voor de belangrijkste metabole paden
  • kan de integratie van de verschillende metabole paden en de regeling hiervan door hormonen uitleggen voor de nuchtere en gevoede toestand, en bij vasten
  • kan de begrippen obesitas en diabetes definiëren en kan de rol van de belangrijkste metabole paden (koolhydraten, aminozuren en lipiden) en hun (ont)regeling bij het ontstaan van diabetes en obesitas verklaren

Beoordelingsinformatie

De beoordeling bestaat uit volgende opdrachtcategorieën:
Examen Schriftelijk bepaalt 80% van het eindcijfer

WPO Labowerk bepaalt 20% van het eindcijfer

Binnen de categorie Examen Schriftelijk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • schriftelijk examen met een wegingsfactor 80 en aldus 80% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: Kennis en inzicht van de student(e) in de leerstof van de hoorcolleges en werkcolleges worden getoetst via een schriftelijk examen (40-tal meerkeuzevragen met 5 afleiders per vraag zonder giscorrectie, en een tiental korte open vragen). De delen “Biomoleculen” en “Metabolisme” hebben een gelijke weging van 50%. Indien een student op de tussentijdse test minstens 10/20 behaalde op “Biomoleculen”, telt dit deel mee voor 50% van het schriftelijk examen.

Binnen de categorie WPO Labowerk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • labowerk met een wegingsfactor 20 en aldus 20% van het totale eindcijfer.

    Toelichting: De leerstof van de practica en werkcolleges wordt geëvalueerd op basis van de activiteiten tijdens het studiejaar, onder vorm van laboratoriumverslagen en ondervragingen tijdens het practicum of werkcollege. Indien de student(e) ten minste 12/20 behaalde op het onderdeel 'werkcolleges en practica' (WPO), dan kan dit cijfer naar een volgend academiejaar worden overgedragen. De student(e) die dit onderdeel toch wenst te hernemen, stuurt een e-mail naar de titularis uiterlijk voor aanvang van de praktische labosessies van het lopend academiejaar. Eenmaal de student(e) heeft gemeld dat hij/zij wil afzien van zijn/haar WPO-deelcijfer uit een vorig academiejaar, verliest hij/zij onherroepelijk dit deelcijfer. Aanwezigheid is verplicht voor de praktische labosessies. Afwezigheden dienen gewettigd te worden met een attest. Het examenonderdeel WPO (labowerk) kan niet worden hernomen in tweede zittijd.

Aanvullende info mbt evaluatie

Voor 'De Cel: Biomoleculen en metabolisme' is er telkens één examenquotering per student(e). Deze quotering telt als gewogen cijfer mee in het globale jaarcijfer. De weging gebeurt a rato van de studielast die aan het opleidingsonderdeel wordt toegekend. De examenquotering voor dit studiedeel wordt berekend uit het deelcijfer voor de stof die werd gedoceerd tijdens de hoorcolleges samen met het deelcijfer practica (toetsen en labverslagen).

Verplichte tussentijdse schriftelijke test:

  • Kort na de reeks hoor- en werkcolleges/practica  van het deel ‘Biomoleculen', nemen de studenten deel aan een verplichte tussentijdse schriftelijke test over dit deel die georganiseerd wordt in de maand december (de exacte datum wordt meegedeeld tijdens het academiejaar).
  • De vorm ervan is identiek aan die van het schriftelijk examen in januari (deels meerkeuzevragen zonder giscorrectie, deels korte open vragen over zowel theorie als vraagstukken) zodat de studenten op deze wijze kennis maken met dit type van examens en hun studievoortgang kunnen evalueren.
  • Zij die tenminste 10/20 op deze tussentijdse proef behalen zijn automatisch vrijgesteld voor de leerstof van het deel ‘Biomoleculen’ en leggen dus enkel examen af over het deel ‘Metabolisme’ in de zittijd(en). In dat geval wordt het behaalde deelpunt 'Biomoleculen' meegenomen in de berekening als 50% van de eindscore van het schriftelijk examen in de zittijd(en). Studenten die afstand willen doen van hun deelpunt (bij een resultaat van ten minste 10/20) en dus in de zittijd(en) het deel 'Biomoleculen' opnieuw willen afleggen, sturen hiervoor een e-mail naar de titularis voor aanvang van de zittijd. Eenmaal de student(e) gemeld heeft dat hij/zij wil afzien van zijn/haar deelcijfer 'Biomoleculen', verliest hij/zij onherroepelijk dit deelcijfer. 
  • Dit deelcijfer 'Biomoleculen' is niet overdraagbaar naar een volgend academiejaar.
  • Studenten die minder dan 10/20 behaalden op 'Biomoleculen', moeten examen  afleggen over zowel het deel ‘Biomoleculen' als het deel ‘Metabolisme’ in de zittijd(en) van het lopend academiejaar.
Toegestane onvoldoende
Kijk in het aanvullend OER van je faculteit na of een toegestane onvoldoende mogelijk is voor dit opleidingsonderdeel.

Academische context

Deze aanbieding maakt deel uit van de volgende studieplannen:
Bachelor in de geneeskunde: Standaard traject (6 jaar)
Bachelor in de geneeskunde: Startplan (6 jaar)
Bachelor in de biomedische wetenschappen: Standaard traject
Bachelor in de biomedische wetenschappen: Verkort traject