8 ECTS credits
206 u studietijd

Aanbieding 1 met studiegidsnummer 1018077ANR voor alle studenten in het 1e semester met een inleidend bachelor niveau.

Semester
1e semester
Inschrijving onder examencontract
Niet mogelijk
Beoordelingsvoet
Beoordeling (0 tot 20)
2e zittijd mogelijk
Ja
Inschrijvingsvereisten
Om een inschrijving te kunnen nemen voor "Ziekteprocessen: moleculaire en cellulaire basis" moet men geslaagd zijn voor alle vakken van het eerste jaar Bachelor Biomedische wetenschappen EN moet men ingeschreven of geslaagd zijn voor ‘Fysiologie van de cel en organen’, ‘De cel: biomoleculen en metabolisme, ‘De cel: moleculaire biologie en signaaltransductie’ en ‘Gebruik van diermodellen in de biomedische wetenschappen’ OF moet men ingeschreven zijn in het verkort Bachelorprograma Biomedische Wetenschappen en moet men ingeschreven of geslaagd zijn ‘Fysiologie van de cel en organen’, ‘De cel: biomoleculen en metabolisme, ‘De cel: moleculaire biologie en signaaltransductie’ en ‘Gebruik van diermodellen in de biomedische wetenschappen’
Onderwijstaal
Nederlands
Faculteit
Faculteit Geneeskunde en Farmacie
Verantwoordelijke vakgroep
Pathologie/Moleculaire en cellulaire geneeskunde
Onderwijsteam
Ilse Rooman (titularis)
Katarina Coolens
Sandrina Martens
Melissa Van der Vliet
Louise Cras
Marjolein Billen
Vincent De Man
Onderdelen en contacturen
52 contacturen Hoorcollege
15 contacturen Werkcolleges, practica en oefeningen
20 contacturen Zelfstudie en externe werkvormen
Inhoud

In dit opleidingsonderdeel worden kennis en inzichten bijgebracht over de cellulaire en moleculaire veranderingen die optreden binnen een ziektetoestand en hoe deze zich onderscheiden van de fysiologische toestand. Onder ziektetoestand worden gerekend deze condities die zich voordoen tengevolge van genetisch wijzigingen en/of verworven wijzigingen in intra- of extracellulair milieu. Hierbij wordt vooral aandacht gegeven aan mechanismen die een aanpassing mogelijk maken en dus een pathologie vermijden, alsook factoren die een ziekteproces kunnen bevorderen. Er wordt uitgelegd hoe biochemische bepalingen en morfologisch en pathologisch onderzoek informatie kunnen geven over de moleculaire en cellulaire (fysio)pathologie met sterke nadruk op histologische en microscopische benadering . De cursus dient ook als basis voor onderricht in het ontstaan van ziekten, in de klinische diagnostiek en in het formuleren van doelstellingen in biomedisch onderzoek. Er wordt kort verwezen naar technieken die gangbaar zijn binnen het biomedisch onderzoek.

De volgende onderwerpen worden behandeld tijdens de hoorcolleges: celpathologie, inflammatie, wondheling, hemodynamische stoornissen, nutritionele stoornissen, tumoren, omgeving en klinische laboratoria.

De theorie van de hoorcolleges wordt aangevuld met een practicum lichtmicroscopie waarin de histologische aspecten worden getoond van de verschillende algemene processen in de pathologie en zelf worden ingeoefend. Aan de hand van een groepswerk ‘casus’ verdiepen de studenten zich in één van bovenstaande onderwerpen.

Studiemateriaal
Handboek (Aanbevolen) : Robbins: Basic Pathology, Kumar, 10de, WB Saunders Company, 9780323353175, 2017
Digitaal cursusmateriaal (Vereist) : Ziekteprocessen: moleculaire en cellulaire basis, Handouts HOC, Canvas
Cursustekst (Vereist) : Practicumhandleiding, Algemene Pathologie, De Man - Rooman, VUB, 2220170009292, 2022
Praktisch cursusmateriaal (Vereist) : Microscopische Preparaten in StudieBegeleidingsCentrum, StudieBegeleidingsCentrum
Bijkomende info

Een groot deel van de gedoceerde stof wordt ter beschikking gesteld op het leerplatform.

Contact: Prof Ilse Rooman, irooman@vub.be

Contact WPO's en groepswerk: Vincent De Man; vincent.de.man@vub.be

Leerresultaten

Algemene competenties

De student:

- Kan de mechanismen die aan de basis liggen van een ziekteproces (celpathologie, inflammatie, wondheling, hemodynamische stoornissen, nutritionele stoornissen, tumoren) beschrijven zowel op moleculair als cellulair niveau en kan de verschillende stappen in dergelijk proces in de juiste volgorde aangeven

Herkent histologische en morfologische preparaten, kan deze analyseren en interpreteren en bijgevolg de ziekte en/of het betreffende ziekteproces benoemen

- Kan omgevingsfactoren in verband brengen met ziektes en/of ziekteprocessen

- Kan een stuk van een wetenschappelijk artikel dat aansluit bij de leerstof toelichten op basis van de cellulaire en moleculaire mechanismen waarnaar hierboven verwezen en kan deze in zijn eigen woorden uitleggen

- Kan benoemen welke biotechnologische, moleculaire en medische technieken kunnen toegepast worden om een gegeven mechanisme te onderzoeken, om bepaalde celtypes te identificeren en om diagnose te stellen

- Kan de problematiek van bepaalde ziektes en de relatie tot omgevingsfactoren situeren

- Kan voorbeelden opsommen om bepaalde concepten van ziektemechanismen te illustreren

Dit past binnen de brede leerresultaten van de opleiding Bachelor Biomedische Wetenschappen. De Bachelor BMW kent de structuur en functie van cellen, weefsels, organen en het menselijk lichaam als geheel en de moleculaire processen die aan de basis liggen in ziekteomstandigheden. De Bachelor BMW kan vlot en kritisch Engelstalige wetenschappelijke literatuur raadplegen, en daaruit gegevens verzamelen en interpreteren, kan gebruikelijke biomedische laboratoriumtechnieken zelfstandig, correct en veilig uitvoeren en kan duidelijk communiceren en rapporteren over literatuurstudies en dit zowel mondeling als schriftelijk.

Beoordelingsinformatie

De beoordeling bestaat uit volgende opdrachtcategorieën:
Examen Schriftelijk bepaalt 80% van het eindcijfer

WPO Labowerk bepaalt 10% van het eindcijfer

ZELF Groepswerk bepaalt 10% van het eindcijfer

Binnen de categorie Examen Schriftelijk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • Examen luik HOC met een wegingsfactor 80 en aldus 80% van het totale eindcijfer.

Binnen de categorie WPO Labowerk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • Practica met een wegingsfactor 10 en aldus 10% van het totale eindcijfer.

Binnen de categorie ZELF Groepswerk dient men volgende opdrachten af te werken:

  • Casuïstiek met een wegingsfactor 10 en aldus 10% van het totale eindcijfer.

Aanvullende info mbt evaluatie

Schriftelijk examen met meerdere vragen (open vragen, invulvragen en meerkeuzevragen), opgesteld door de (gast)professoren van dit vak.

Het practicum wordt continu geëvalueerd en leidt tot een apart practicumcijfer. Het practicum is verplicht. Meer dan één niet-gewettigde afwezigheid op het WPO leidt tot een resultaatcode 'afwezig' voor het examenonderdeel 'WPO' en daardoor tot een resultaatcode 'afwezig' op het geheel. Bij een score van 7/20 of lager voor ofwel het practicum ofwel het schriftelijk examen telt de laagste score als eindcijfer. Enkel voor het luik practicum kan een deelvrijstelling worden gegeven bij een cijfer van 10/20 of hoger.  

Het groepswerk casuïstiek wordt beoordeeld op basis van een presentatie en een samenvatting. De samenvatting wordt gecontroleerd met behulp van plagiaatdetectiesoftware. Voor de totstandkoming van de individuele quotering op het groepswerk zal gebruik gemaakt worden van een peer assessment (verplicht). Studenten dienen hierbij zichzelf en medegroepsleden te beoordelen op een aantal criteria. Het resultaat hiervan is een individuele aanpassingsfactor. De aanpassingsfactor zal gebruikt worden om het groepspunt (= de inherente waarde van het groepswerk) te individualiseren. Dit gebeurt door het groepspunt te vermenigvuldigen met de aanpassingsfactor. Het groepswerk wordt gequoteerd op xx/20, en heeft een gewicht van 10% in de quotering van het hele opleidingsonderdeel. Als een student geen peer assessment invult binnen de gestelde deadline, kan de docent beslissen om de maximale aftrek van punten te hanteren. De docent heeft steeds het laatste woord en kan beslissen om de aanpassingsfactor te versterken, af te zwakken, of er zelfs helemaal geen rekening mee te houden, indien de bekomen scores niet betrouwbaar blijken te zijn. Deze beslissing zal in principe slechts in uitzonderlijke gevallen genomen worden, maar zal steeds gebaseerd zijn op duidelijke argumenten, analyses, en/of extra observaties/gesprekken.

Afwezigheid op een examenonderdeel leidt tot de resultaatcode 'afwezig' op het geheel.

Het deelresultaat van het practicum wordt, bij een resultaat van minstens 10/20, altijd overgedragen naar de tweede zittijd. Bij een lagere score dient de student het practicumexamen in tweede zit af te leggen. Dit examen wordt dan mondeling afgenomen in plaats van schriftelijk. Het deelresultaat van het practicum kan, bij een resultaat van minstens 10/20, overgedragen worden naar het volgend academiejaar. De student dient hiervoor een e-mail te sturen naar de practicumassistente.

Het groepswerk casuïstiek kan niet worden hernomen in tweede zittijd. Het deelresultaat voor dit examenonderdeel wordt overgedragen naar de tweede zittijd.

Toegestane onvoldoende
Kijk in het aanvullend OER van je faculteit na of een toegestane onvoldoende mogelijk is voor dit opleidingsonderdeel.

Academische context

Deze aanbieding maakt deel uit van de volgende studieplannen:
Bachelor in de biomedische wetenschappen: Standaard traject
Bachelor in de biomedische wetenschappen: Verkort traject